Nhận định có nhiều cơ hội được mở ra sau hàng loạt các FTA giữa Việt Nam và các nước được ký kết, thậm chí con số xuất khẩu điều có thể sẽ được tăng theo cấp số nhân. Song, ngành điều Việt Nam vẫn “canh cánh” nỗi lo chất lượng chưa đạt chuẩn quốc tế.
Theo Bộ NN&PTNT, hiện cả nước có khoảng 265 cơ sở chế biến điều với công suất chế biến 1,2 triệu tấn điều hạt/năm, nhưng chỉ có khoảng 151 doanh nghiệp có quy mô lớn, đáng nói hơn trong số này chỉ có khoảng 30 doanh nghiệp đạt tiêu các chuẩn HACCP, ISO 9001, ISO 1400, ISO 2200… Điều này tiềm ẩn những rủi ro cho ngành sản xuất và xuất khẩu hạt điều.
Cảnh báo từ Mỹ
Trong khi các mặt hàng nông sản khác như gạo, cà phê đều giảm lần lượt là 15% và 38% trong 6 tháng đầu năm thì xuất khẩu hạt điều lại tăng tới 14% đạt 150.000 tấn, đạt kim ngạch xuất khẩu gần 1,1 tỉ USD. Và, việc có tới 9 năm liên tiếp giữ vị trí là nước xuất khẩu điều lớn nhất thế giới, 4 năm liên tiếp đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD đã cho thấy ngành điều Việt Nam đã có một vị thế khá vững chắc trên thị trường xuất khẩu điều thế giới. Tuy nhiên, tiếng là nước xuất khẩu hạt điều hàng đầu thế giới, nhưng theo nhận xét của các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ, chất lượng chính là nỗi lo lớn nhất hiện nay của hạt điều Việt Nam. Cơ sở để các nhà nhập khẩu hạt điều Hoa Kỳ kết luận như vậy là gần đây đoàn FDA = Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration) đã có cuộc khảo sát ở trên 30 cơ sở chế biến hạt điều tại Việt Nam. Và kết quả đã cho thấy, có rất nhiều cơ sở không đạt chuẩn cho một cơ sở chế biến hạt điều. Thậm chí, phía Hoa Kỳ còn cho biết, họ sẽ không dừng lại ở đây, tới đây tổ chức FDA sẽ tiến hành khảo sát thêm các cơ sở mới, đặc biệt là việc kiểm soát lượng Salmonella và E.coli trong các container điều xuất khẩu. Nếu không vượt qua được các điều kiện, rất có thể xuất khẩu điều của Việt Nam vào Mỹ sẽ gặp khó khăn.
Bài học cho các doanh nghiệp Việt
Theo đánh giá của của các nhà nhập khẩu hạt điều Việt Nam, chất lượng điều chưa đảm bảo do việc sàng lọc chất lượng hạt điều Việt Nam chưa tốt, lẫn lộn khi chế biến với điều thô nguyên liệu nhập từ các nước, nhất là châu Phi. Bên cạnh đó, ngay cả việc các doanh nghiệp chế biến điều “mạnh ai lấy làm”, cạnh tranh nhau không bằng chất lượng mà bằng giá cả cũng khiến uy tín của hạt điều Việt Nam giảm đi trong mắt các nhà nhập khẩu. Trong khi đó, doanh nghiệp các nước xuất khẩu hạt điều khác như Brazil, Ấn Độ lại làm ngược lại, nghĩa là họ cạnh tranh nhau bằng giá bán cao và chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm tốt, giữ uy tín thương hiệu… Đây cũng là lý do hạt điều của các nước này luôn có giá cao hơn hạt điều Việt Nam…
Thực ra, việc cảnh báo chất lượng hạt điều không phải đến bây giờ mới được đưa ra. Bộ NN&PTNT đã nhiều lần cảnh báo rằng thị trường tiêu thụ nhân hạt điều chủ yếu là các nước phát triển, nơi yêu cầu an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng cao. Do vậy, các doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý vấn đề này. Tuy nhiên, có vẻ như những cảnh báo đó không được các doanh nghiệp nhận ra bởi hạt điều họ sản xuất ra vẫn được tiêu thụ đều đặn và thậm chí là tăng theo mỗi năm.
Các chuyên gia tiếp tục cảnh báo các doanh nghiệp chế biến điều cần nghiêm ngặt thực hiện các quy trình đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là thị trường Mỹ, thị trường xuất khẩu điều lớn nhất của Việt Nam, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ chất lượng theo đúng tiêu chuẩn AFI và quy định của FDA, đặc biệt là các chỉ số vi sinh… để không chỉ đảm bảo con đường xuất khẩu của doanh nghiệp mình mà quan trọng hơn là giữ uy tín, thương hiệu của ngành điều Việt Nam.
Theo tintucnongnghiep.com